Je kan me geen groter plezier doen dan met een heel dik boek. Recent heb ik me dan ook op Becoming, de autobiografie van Michelle Obama, gestort. Ik had me voorbereid op een politiek geladen boek maar het bleek een onverwacht vlot en openhartig geschreven relaas van een slim, ambitieus zwart meisje afkomstig van de overwegend zwarte South Side in Chicago dat bewust haar glanzende carriere als topadvocaat aan de wilgen hangt om de publieke zaak te dienen. Dit allemaal lang voordat ze zich aan de zijde van Barack Obama inzet voor zwarten, meisjes, minder bedeelden, kwetsbare en obese kinderen .. kortom iedereen die het in het rijkste land ter wereld bepaald niet gemakkelijk heeft.

Een van de meest inspirerende teksten, en dat zijn er vele, zit voor mij aan het eind van het boek. Daar beschrijft ze Reach Higher, een door Michelle Obama opgezet onderwijsprogramma dat kinderen aanmoedigt om te studeren en hun opleiding ook af te maken. Beiden zijn helaas geen vanzelfsprekendheid voor talloze jongeren in the land of the free waar studeren kostbaar is.

Michelle Obama zegt letterlijk “ik heb geluk gehad om ouders, leerkrachten en mentoren te hebben die me de belangrijke boodschap meegaven: jij doet ertoe.”  Deze simpele maar zeer krachtige boodschap geeft ze als volwassene voortdurend aan anderen door. Ze bracht ze over op haar dochters, op kinderen van het Standing Rock Sioux reservaat, op duizenden andere kinderen die ze als First Lady toesprak op scholen en tijdens bezoeken aan achterstandswijken. Jij hoort erbij. Jij doet ertoe. Ik waardeer je.

Een paar simpele welgemeende woorden kunnen het verschil maken in een mensenleven. Het doet me denken aan een van de eerste projecten die ik ooit namens mijn werkgever financieel mocht steunen. Zwerfjongeren die nergens meer terecht konden werden liefdevol doch streng opgevangen in een door het bedrijfsleven gefinancierd opvanghuis in Rotterdam. Bij binnenkomst werd hen verteld “jij bent niet zomaar iemand. Bedrijven investeren in jou; jij bent het waard voor hen. Verknoei deze kans dus niet.” Deze aanpak was zeer succesvol; van deze door alle instanties als hopeloos bestempelde jongeren stroomde 70% binnen enkele maanden uit naar een baan of opleiding. Let wel, we hebben het hier over jongeren die echt aan de rand van de samenleving stonden en nergens meer terecht konden.

In het Amerika waarvoor de Obama’s zich met zoveel energie en moeite hebben ingezet tekenen zich dankzij de politiek van hun opvolgers diepe kloven af. Het land is tot op het bot verdeeld. Helaas is het machtsvertoon van schreeuwers die denken dat ze sterk zijn geen uitzondering. In Brazilie is de nieuwe president luttele uren na zijn inauguratie meteen maar gestart met inheems land te verkwanselen aan machtige agrarische bedrijven. Inheemse volkeren: jullie doen er niet toe, is de onderliggende boodschap.

Vanuit Nederland kunnen we hier helaas niets aan doen. Wat we wel kunnen beinvloeden is ons eigen gedrag.

Laten we in 2019 proberen elkaar met meer aandacht te zien en te waarderen. 

Zoals Obama haar boek eindigt, “Het gaat er niet om volmaakt te zijn. Het gaat er niet om waar je jezelf uiteindelijk aantreft. Er zit macht in jezelf toestaan gekend en gehoord te worden, met jouw unieke verhaal. En er zit goedheid in de bereidheid anderen te willen kennen en horen. Voor mij is dit how we become.”