"ZONDER ARD EL AMAL BLIJVEN DEZE KINDEREN THUIS ACHTER DE BANK LIGGEN"
Petra van Rijn

Bezoek aan Ard el Amal, dagcentrum voor kinderen met een verstandelijke beperking in Luxor, Egypte 

Haar bruine ogen draaien alle kanten op als Hanin probeert om het touwtje van de kleurige ballonnen vast te grijpen. Als ze daarin slaagt, straalt ze. Ze lacht blij naar ons als ik haar zachte handje vastpak en ik begrijp meteen wat Ans van der Valk bedoelt als ze zegt “deze kinderen zijn zo bijzonder, ze verdienen stuk voor stuk onze liefde.”

Hanin is vijf jaar oud en kerngezond als ze plotseling wordt getroffen door hersenvliesontsteking. Daarna kan ze niet meer lopen of praten. Door een buurman komt ze toevalligerwijs bij Ard el Amal, het dagcentrum voor kinderen met een verstandelijke beperking van de Nederlandse Ans van der Valk en haar Egyptische man Abdul Haggag. Nu oefent Hanin met fysiotherapie en leert ze communiceren door middel van pictogrammen.

Duurzame droom

Ans zet in 2000 voor het eerst voet op Egyptische bodem en raakt gefascineerd door het land. Voor haar, zorgprofessional uit Nederland, is het echter onverteerbaar dat veel Egyptische kinderen met een verstandelijke beperking verstoken zijn van professionele zorg en begeleiding. Samen met Abdul bouwt ze sinds 2003 aan hun droom van een duurzaam dagcentrum om deze kinderen zo goed mogelijk te leren leven met hun beperkingen en hun ouders te leren hoe zij hun kinderen het best daarin kunnen begeleiden. Het kost jaren van intensief netwerken, lobbyen, fondsenwerven en bouwen maar inmiddels is Ard el Amal uitgegroeid tot een prachtige groene plek in de dorre woestijn rondom Luxor. Een oase met veel bomen en dieren, waar liefde en toewijding voelbaar is. We zijn diep onder de indruk als we rondgeleid worden over het terrein.

Stilstand is achteruitgang

Met name op het arme Egyptische platteland leven veel kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking die nergens terecht kunnen. Ouders hebben weinig kennis over deze beperkingen of mogelijkheden voor ontwikkeling en dokters laten hen vaak in de waan dat het kind wellicht vanzelf gaat lopen en praten. "Het is daarom belangrijk om de ouders goed te informeren. Ik vertel duidelijk wat er met hun kinderen aan de hand is, hoe een handicap zoals bijvoorbeeld het syndroom van Down ontstaat en hoe we - binnen realistische mogelijkheden - zoveel mogelijk de ontwikkeling van het kind kunnen stimuleren.”

Zonder Ard el Amal is er hier, in het arme zuiden van Egypte, voor kinderen met een meervoudige beperking die niet kunnen lopen, praten en/of zindelijk zijn, geen andere mogelijkheid dan thuis blijven. “Deze kinderen blijven dus letterlijk achter de bank of op bed liggen, simpelweg omdat ouders geen andere mogelijkheid zien. Het leven hier is hard en kinderen met een beperking worden vaak gepest en vernederd. Dat kan ik niet aanzien” zegt Ans. “Bij Ard el Amal worden zij samen met hun familie professioneel begeleid op een zachte manier die geen angst inboezemt. Met behulp van bijvoorbeeld fysiotherapie en logopedie proberen we de kinderen rustig te stimuleren. Stilstand is achteruitgang, zowel in motoriek als in het brein” weet Ans dankzij tientallen jaren zorgervaring in Nederland. Samen met haar team en in nauw contact met specialisten probeert ze die vooruitgang zo compleet mogelijk in gang te zetten.

Stimuleren van zintuigen

Kinderen met een verstandelijke beperking zijn dagelijks welkom op Ard el Amal. Zij worden opgehaald en na de lunch weer thuisgebracht met een bus die dankzij donaties kon worden aangeschaft. Ouders, broertjes en zusjes worden nadrukkelijk in het proces betrokken. Tijdens huisbezoeken praat Ans met ouders over begeleiding thuis en de noodzaak van fysieke en zintuiglijke stimulans zoals dat op Ard el Amal gebeurt. In het centrum heeft iedere kamer een eigen vrolijke kleur en er hangen overal pictogrammen om duidelijk met de kinderen te communiceren. Het geheel is nog in ontwikkeling; zo vraagt de speelplaats buiten om meer speelmogelijkheden en overkapping tegen de brandende zon. Zodra er geld is, wordt ook dat aangepakt en kunnen de kinderen lekker buiten spelen.

Zaadjes

Heeft Ans nooit het gevoel dat haar werk een druppel op de grote gloeiende plaat is? “Al kan ik maar een paar kinderen helpen, het is het waard. Met Ard el Amal planten we zaadjes, die uitgroeien tot iets moois, daar ben ik van overtuigd. Ik kan niet tegen onrecht, en laat niet gebeuren dat deze kinderen aan hun lot worden overgelaten. Met hulp van donateurs en vrijwilligers maken we hier het verschil voor heel veel families; voor honderd euro kan een kind bijvoorbeeld al een jaar lang bij Ard el Amal begeleid worden.”

Naar huis

Thuis, in het kleine huisje van leem, kan Hanin niet zoveel. Daarom gaat er vandaag in de bus die haar en de andere kinderen naar huis brengt, een opvouwbare rolstoel mee die haar ouders mogen gebruiken. “Een krijgertje waar we heel blij mee zijn” vertelt Ans in de bus terwijl ze liefdevol over het gezichtje aait van een kindje dat in de armen van een begeleidster ligt. “Met deze rolstoel kan Hanin zich ook thuis verplaatsen en kunnen haar ouders haar ‘s morgens naar de bus brengen.” Haar vader is zichtbaar blij als Ans hem laat zien hoe de rolstoel kan worden opgevouwen en rijdt zijn vermoeide maar stralende dochter naar huis, de ballonnen uit Nederland nog in haar zachte handje geklemd.  

Ard el Amal is in ontwikkeling. Elke euro is welkom om kinderen met een verstandelijke beperking te helpen zich in een veilige warme omgeving te ontwikkelen. De speelplaats moet nog worden voorzien van speeltoestellen, meer groen en overkapping, zodat de kinderen lekker in de schaduw buiten kunnen spelen. Meer wensen waar je mee kunt helpen: een veilige omheining of de aanleg van een nieuwe waterbron waardoor het centrum duurzaam van water wordt voorzien. Ard el Amal heeft de ANBI status, waardoor elke gift fiscaal aftrekbaar is.